Geothermie zet zich door als toonaangevende oplossing voor duurzame klimaatbeheersing in eengezinswoningen en woongebouwen in Zuid-Europa. Dit systeem, dat gebruikmaakt van de stabiele temperatuur van de ondergrond, biedt een energie-efficiëntie van 400-500% en vermindert de CO₂-uitstoot met tot wel 80% in vergelijking met conventionele systemen. In deze gids analyseren we de belangrijkste technische, normatieve en economische aspecten voor installaties in Spanje, Portugal en Italië, markten met optimale geologische omstandigheden en een evoluerend regelgevingskader.
Soorten geothermische energieopvang: horizontaal vs. verticaal
Verticale opvang
Aanbevolen voor beperkte terreinen, vereist boringen van 50-150 m diep waar de temperatuur stabiel blijft tussen 10-15 °C op het Iberisch schiereiland en 12-18 °C in het noorden van Italië.
- Voordelen: Hogere efficiëntie (COP 4,5-5,2), minder oppervlakte nodig, levensduur >50 jaar.
- Kosten: 70-120 €/lijnmeter in Spanje, 85-130 €/m in Italië, inclusief geotechnische studies.
Voorbeeld: woning in Madrid (120 m²) met 2 boringen van 100 m: 18.000-21.000 €.
Horizontale opvang
Ideaal voor grote percelen, met sleuven op 1,5-2 m diepte.
- Efficiëntie: COP 3,8-4,3, gevoelig voor seizoensschommelingen.
- Kosten: 30-50 €/m² in Portugal, 40-60 €/m² in Italiaanse berggebieden.
Voorbeeld: Huis in Porto (200 m²) vereist 600 m² grond: 18.000-24.000 €.
Voorwaarden: Geologische studies en voorschriften
Verplichte studies
- Verkennend onderzoek: bepaalt de thermische geleidbaarheid van de bodem (2.500-3.500 € in Spanje).
- Hydrogeologisch onderzoek: essentieel bij open waterwinning om de watervoerendheid van watervoerende lagen te beoordelen (vereist in Lombardije en Veneto, Italië).
- Bestemmingsplannen:
- Spanje: Verklaring LD24.3 in Alcobendas.
- Portugal: DGEG-vergunning voor installaties >10 kW.
- Italië: regionale vergunning + rapport over de impact op het landschap in beschermde gebieden.
Installatieproces stap voor stap
- Ontwerp van het systeem: berekening van de thermische belasting (50-70 W/m² in een mediterraan klimaat).
- Uitvoering van de waterwinning:
- Verticaal: Boren met polyethyleen U-sonde (diameter 140-160 mm).
- Horizontaal: Sleuven met spiraalvormige of kronkelende buizen.
- Installatie van warmtepomp: Inverterapparatuur van 6-15 kW voor woningen van 100-300 m².
- Aansluiting op emitters: Voorkeur voor vloerverwarming (35-40 °C in de winter) of lage-temperatuurradiatoren.
Installatietermijnen en wettelijke aspecten
Geschatte termijnen
Procedure | Spanje/Portugal | Italië |
---|---|---|
Geotechnisch onderzoek | 2-3 weken | 3-4 weken |
Verticale boring | 5-7 dagen | 7-10 dagen |
Volledige installatie | 3-4 weken | 4-6 weken |
Grensoverschrijdend wettelijk kader
- Spanje: RD 178/2025 inzake energieopslag voor hybride systemen79.
- Portugal: Decreto-Lei 15/2022 versnelt vergunningen voor geothermie in bestaande gebouwen915.
- Italië: 65% korting op de “Ecobonus” voor renovaties met geothermie16.
Gedetailleerde kosten per vierkante meter
Vergelijkende tabel 2025 (exclusief btw)
Land | Verticale opvang | Horizontale opvang | met vloerverwarming |
---|---|---|---|
Spanje | 142-178 €/m² | 110-135 €/m² | +28% |
Portugal | 130-160 €/m² | 95-120 €/m² | +25% |
Italië | 150-190 €/m² | 115-145 €/m² | +30% |
Praktisch voorbeeld:
- Huis in Lissabon (150 m²):
- Verticale opvang + vloerverwarming: 24.750 €
- PT 2025-subsidie: -6.200 €
- Aflossing: 6,8 jaar
Praktijkvoorbeelden in verschillende typologieën
1. Renovatie van een historisch gebouw (Sevilla, Spanje)
- Uitdaging: Structurele beperkingen voor boringen.
- Oplossing: Horizontale warmtewinning in een tuin van 400 m² + warmtepomp van 9 kW.
- Resultaat: Besparing van 68% op airconditioning (van 2.800 €/jaar naar 900 €)
2. Eengezinswoning in de Alpen (Trentino, Italië)
- Omstandigheden: Buitentemperaturen tot -15 °C.
- Systeem: 3 verticale boringen van 180 m + vloerverwarming.
- Efficiëntie: COP 4,8, zelfs bij -10 °C.
3. Urbanisatie in Porto (Portugal)
- Schaal: 20 woningen met gemeenschappelijk geothermisch netwerk.
- Technologie: Open opvang in watervoerende laag bij constante temperatuur van 12 °C.
- Voordelen: Gedeelde kosten teruggebracht tot € 8.500 per woning.
Trends voor 2025 en aanbevelingen
- Hybride systemen met fotovoltaïsche energie: Systemen zoals Ecoforest Geo+Solar bereiken een autonomie van 85%.
- Actieve koeling: Omkeerbare warmtepompen maken integrale klimaatregeling mogelijk.
- IoT-monitoring: Sensoren die de prestaties in realtime meten, optimaliseren de COP.
Voor projecten in Italië kunt u de “Superbonus 110%” overwegen voor gecombineerde installaties met energie-efficiëntie. In Portugal financiert het Milieufonds tot 30% van gemeenschapsprojecten. Geothermie positioneert zich daarmee als een belangrijke investering in de energietransitie van woningen in Zuid-Europa.